Koronavirüs salgınının neden olduğu şiddetli krizin yanı sıra, dünyanın dört bir yanındaki yöneticiler müşteri talebinin çökmesi, önemli düzenleyici değişiklikler, tedarik zinciri kesintileri, işsizlik, ekonomik durgunluk ve artan belirsizlik gibi bir çok nedenle muazzam ticari zorluklarla karşı karşıya kaldı. Pandemiden sonra iş dünyasının yaralarını sarması gerekecektir.ve bugüne kadar uygulanan önlemler işe yaramayacaktır. Kuruluşlar bugünden geri kazanım planını temelini çalışmalarını yapmalıdır.
Yönetim teorisyeni Henry Mintzberg’in, 5 Ps (Plan, Ploy -Girişim- Pattern -Şablon-, Pozisyon, ve Perspektif) olarak adlandırdığı ünlü bir teorisi vardır. Biz metodu mevcut duruma adapte ederek şu şekilde uyarladık; Pozisyon, Plan, Perspektif, Projeler ve Hazırlık Durumu (preparedness). Aşağıda krizden çıkma çalışırken size yol gösterebilecek bu metodun aşamalarını ele aldık;
1. Pandemi sırasında ve sonrasında hangi POZİSYON a geçebilirsiniz?
Akıllı stratejik kararlar vermek için, kuruluşunuzun pozisyonunu anlamanız gerekir. Pazarınızda kimsiniz, ekosisteminizde hangi rolü oynuyorsunuz ve ana rakipleriniz kimler? Ayrıca nereye gittiğinizi de anlamalısınız. Pandemi sırasında operasyonlarınızı durdurabilir ve sonra değişmeden yeniden açabilir misiniz? Kaybettiğiniz yeri geri kazanabilir misiniz? İflas mı edeceksiniz, yoksa kilitlenme sırasındaki gelişmelerden beslenen bir pazar lideri olarak ortaya çıkabilir misiniz?
Seyahat, konaklama ve etkinlik endüstrilerindekiler de dahil olmak üzere salgın sonrası ayakta kalabilirliğini sorgulayan birçok firmanın yanı sıra pandemide Değer Önerisi’ni yükselterek büyümelerini hızlandıran firmalar da görüyoruz. Örneğin ev ofis ekipmanlarını, internete bağlı iletişim ve işbirliği araçlarını ve eve teslimat hizmetleri gibi. Tabii ki pozisyonları farklı olan bu firmaların dayanıklılıkları da farklılık gösterecektir.
Pozisyon bu kadar önemliyse Pandemi hafiflediğinde olası konumunuzu belirlemek için şimdi adımlar atmalısınız.
2. Geri dönüş için PLAN nedir?
Plan, ulaşmayı umduğunuz konuma giden yolu gösteren bir eylem biçimidir. Yarın hedeflerinize ulaşmak için bugün yapmanız gerekenler belirlenmelidir. Pandemiden kaynaklanan krizi aşmak ve sona erdiğinde işe geri dönmek için ne yapmanız gerektiği bugünden belirlenmelidir. Planlanan adımlar oluşturulurken uzun vadeli olacak şekilde genişlemesine ve derinlemesine düşünülmelidir.
3. Kurum kültürünüz ve kimliğiniz nasıl değişecek? (PERSPEKTİF)
Perspektif, bir kuruluşun dünyayı ve kendisini görme biçimi anlamına gelir. Büyük olasılıkla salgın nedeniyle kültürünüz ve kimliğiniz değişecektir. Kriz, insanları bir araya getirebilir ve kolektif bir dayanıklılık ruhunu kolaylaştırabilir ancak aynı zamanda, bireylerin birbirlerine güvenmemeleri ve ağırlıklı olarak kendilerine bakmalarıyla insanları birbirinden ayırabilir. Bakış açınızın nasıl gelişebileceğini düşünmek çok önemlidir. Kuruluşunuz krizle başa çıkmak için kültürel olarak ne kadar hazırdı? Devam eden durum çalışanlarınızı bir araya getirecek mi yoksa onları ayıracak mı? Cevaplarınız, pandemi sona erdiğinde neler başarabileceğiniz konusunda bilgi verecektir.
4. Başlatmak, yürütmek ve koordine etmek için hangi yeni PROJEleri yapmanız gerekiyor?
Yukarıdaki sorulara verdiğiniz cevaplar sizi koronavirüs ile ilgili problemlerinizle başa çıkmak için bir dizi projeye yönlendirecektir ve yönlendirmelidir. Buradaki zorluk, organizasyonu geleceğe hazırlayacak girişimlere öncelik vermek ve bunları koordine etmektir. Aynı kritik kaynaklara bağlı olan (üst düzey yöneticiler gibi kişiler veya BT gibi departmanlar) çok sayıda proje başlatmaya dikkat edilmelidir. Aynı anda birçok girişimde bulunduğunuzda bunların gerçekleştirilmesinin zorlaşacağını, kaynaklar konusunda şirket içi bir mücadele oluşacağını ve stratejik aksiyonları gecikmesine neden olacağını göz önünde bulundurmalısınız.
5. Planlarınızı ve projelerinizi uygulamaya ne kadar hazırsınız? (PREPAREDNESS)
Son olarak, kuruluşunuzun hazırlık durumu nu değerlendirmeniz gerekir. Özellikle kuruluşunuzun çoğu uzaktan çalışmaya geçtiyse, özetlediğiniz projeleri gerçekleştirmeye hazır mısınız ve başarabiliyor musunuz? Bu konuda birey, ekip, organizasyon, şirket ve ulusal düzeyde hazırlıklı olma konusunda büyük farklılıklar görülüyor. Eldeki kaynaklar, karar verme süreçlerinin hızı ve kalitesi başarılı ve başarısız olacakları belirleyecektir.
Beş stratejik soru etrafında oluşan bu çalışma mevcut ve gelecekteki hareketlerinizi planlamanıza yardımcı olabilir. Tüketicilerin kriz sırasında nasıl tepki verdiğinizi hatırlayacağını unutmayın. Örneğin, bir kıtlık sırasında fiyatları yükseltmek, ileriye dönük müşteri ilişkileriniz üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.
Koronavirüsün dünya üzerinde benzeri görülmemiş etkileri oldu ve en kötüsü henüz gelmedi. Gelecekte toparlanmak isteyen şirketler bugün harekete geçmelidir. Bunu yapmak, dünyanın bir bütün olarak iyileşmesine yardımcı olacaktır ve bu süreçte daha dirençli olmasını umuyoruz.
Carsten Lund Pedersen :
B2B, dijitalleştirme stratejileri, çalışan özerkliği ve piyasa stratejilerini araştırdığı Danimarka’daki Copenhagen Business School Pazarlama Bölümü’nde yardımcı doçenttir.
Thomas Ritter :
Danimarka’daki Copenhagen Business School’da Strateji ve İnovasyon Bölümü’nde pazar stratejisi ve iş geliştirme profesörüdür ve burada iş modeli yeniliği, pazar stratejileri ve pazar yönetimi araştırmaları yapmaktadır.
C.Lund Pedersen(1) ve Thomas Ritter(2) Harward Business Review 10.04.2020
