İş dünyasında kurumların başarısını etkileyen en önemli faktörlerden biri, etkili personel seçme ve yerleştirme sürecidir. Şirket performansında önem arz eden iki temel unsur, insan kaynakları tarafından değerlendirmeye alınır. İnsan kaynakları seçme ve yerleştirme aşamalarında; adayların analiz edilmesi, proaktif bir araştırma yapılması ve değerlendirme başta olmak üzere çeşitli yöntemlere başvurur.
Dijitalleşmenin sunduğu olanaklar, personel seçme ve yerleştirme sürecinde kullanılan stratejilerin bir parçasıdır. Aynı zamanda iş ilanlarının firma gereksinimlerine uygun şekilde iyileştirilmesi de dikkat edilmesi gereken unsurların başında gelir. Değerlendirme aşamasında ise yetkinlik bazlı testler gibi analiz teknikleri kullanılır.
Çalışan Seçme ve Yerleştirme Nedir?
Personel seçme ve yerleştirme, iş ilanının yayınlanmasından sonra adayların başvuru süreçlerinin değerlendirildiği aşamadır. İlgili süreçte iş niteliğine ve pozisyon yetkinliklerine göre en uygun adaylar belirlenir. Seçme, iş tanımına uyan çalışanların tespit edilmesini; yerleştirme, belirlenen adayın oryantasyon programlarıyla şirkete adapte olmasını sağlayan süreçler bütünüdür. Tüm bu süreçler; performans sistemleri, takım çalışmaları, motivasyon, eğitim ve koçluk faaliyetleriyle desteklenir.
Çalışan Seçme ve Yerleştirmenin Önemi
Personel seçme ve yerleştirme süreci kurumların başarısını etkileyen en önemli aşamalardan biridir. İşe alım süreci aşamasında zincirin ilk halkası olduğu için titiz bir değerlendirme gerektirir. Personel seçimi ve yerleştirilmesi aynı zamanda çalışan için de oldukça önemlidir. Eğer süreç hatalı bir şekilde yönetilirse personelin iş hayatının devamında da birçok sorun ortaya çıkabilir.
Çalışan Seçme ve Yerleştirmenin Bir İşletmenin Başarısındaki Rolü Nedir?
Personel seçme ve yerleştirme süreci, işletmelerin başarısında büyük bir rol oynar. Kurumun hedefleri, ihtiyaçları, beklentileri gibi birçok faktör ilgili süreçte ele alındığı için nitelikli adaylar tespit edilir ve değerlendirilir. İşletmenin ihtiyacına uygun adayın seçilmesi ise uzun vadede başarı oranını artıran önemli bir faktördür.
Doğru kişilerle çalışmak, kurumun iş verimliliğini ve diğer çalışanlar arasındaki motivasyonu artırır. İşletmenin ihtiyaç duyduğu pozisyona dair bilgi ve deneyimi olan adaylar, firmanın gereksinimlerini doğru şekilde karşılar. Aynı zamanda uygun personellerle çalışmaya devam etmek, iş yükünü dengeler ve işletmenin performansını artırmaya katkıda bulunur.
İhtiyaç analizi, uygun değerlendirme, şirket kültürüne ve işe uyumluluk gibi unsurlara bağlı olarak personel seçildiğinde, şirket hem yüksek verimlilik hem de düşük devir oranı elde eder. İşe alım sürecinde yapılan detaylı mülakatlar, adayların becerilerini ve yetkinliklerini daha yakından, doğru bir şekilde değerlendirir. Kurumun ihtiyaçlarına uygun kriterleri karşılayan adaylar, işe daha hızlı adapte olurlar.
İnsan kaynakları seçme ve yerleştirme sürecinden sonra firma tarafından verilen eğitim programları da personelin yeteneklerini artırır. Diğer yandan personeli motive edecek ödül sistemleri de çalışmaya teşvik eder. Doğru personel seçildiğinde hem kurum hem de çalışan açısından yüksek verimlilik sağlandığı için istifa oranı azalır.
Çalışan Seçme Süreci Nasıl İşler?
Personel seçme süreci; işletmenin ihtiyaç analizi doğrultusunda başvuruların toplanmasıyla başlar ve ön eleme, görüşme gibi aşamalardan sonra değerlendirmeyle tamamlanır. İlk aşama, firmanın ihtiyaçlarına uygun iş ilanın yayınlanması ve başvuruların alınmasıdır. Ardından personel seçme süreci aşamaları şu şekilde ilerler:
- Uygun adayları tespit etme
- Ön değerlendirme
- Değerlendirme sürecinde uygun olduğu tespit edilen kişilerle ön görüşme (mülakat)
- İş/pozisyon yetkinliğine ve becerilerine uygun kişiyi belirleme
- Gerekli anlaşmaları sağlama
- Çalışanı ilgili pozisyona yerleştirme
- Uyum sürecinin takibi
Yukarıda yer alan aşamalar, birbiriyle bağlantılı olduğu için her birinin hassasiyetle takip edilmesi gerekir. İnsan kaynakları seçme ve yerleştirme süreci doğru şekilde yönetildiğinde süreç daha verimli ilerler.
İnsan kaynakları seçme ve yerleştirme sürecinde adaylara ulaşmak için iş ilanının etkili biçimde hazırlaması gerekir. Bu aşamada işin gereksinimleri ve adaylarda aranan nitelikler net bir şekilde belirlenmeli, aranan özellikler kısmına minimum yetkinlikler yazılmalıdır.
Bunun yanı sıra ulaşılması hedeflenen adayların ikamet ettikleri şehir, yaş ve eğitim durumu gibi kriterlerin yazılması da oldukça önemlidir. Ayrıca iş ilanında kurumun ihtiyaçlarına yönelik pozisyonda çalışma koşulları belirtilmeli ve hedef kitleye ulaşacak platformlarda yayınlanmalıdır.
İnsan kaynakları seçme ve yerleştirme aşamasında aday başvurularını değerlendirirken; eğitim durumu, iş deneyimi, beceri ve yetkinlikleri dikkate alır. Kişisel bilgiler arasında yer alan yaş, ikamet edilen bölge, dil becerisi gibi kriterler de önemli ölçütlerdir. Bununla birlikte çalışma koşullarına uygunluğunu tespit etmek için problem çözme becerisi, ekip çalışmasına yatkınlığı ve iletişim becerileri göz önünde bulundurulur. Ön değerlendirme sürecinde ilgili koşullar dikkatli bir şekilde gözden geçirilir ve uygun adaylar tespit edilir.
İnsan kaynakları personel seçme ve yerleştirme sürecinde; geleneksel (yüz yüze), davranışsal, video ve bilgilendirici mülakat tekniklerini kullanır. Yaygın olarak kullanılan diğer teknikler aşağıdaki gibidir:
- Dijital mülakat
- Panel görüşmeler
- Grup mülakatı
- Sıralı mülakat
- Değerlendirme merkezi
Yukarıdaki seçeneklerin yanı sıra telefon mülakatı da tercih edilen yöntemlerden biridir. Firma gereksinimlerine ve çalışma şartlarına uygun bir görüşme tekniği tercih edildikten sonra adaylarla iletişim sağlanır. Son aşamada gerekli niteliklere uyan kişiler seçilir ve işe alım görüşmeleri gerçekleşir.
Referans kontrolü, adayın profesyonel hayatındaki tecrübe ve performansına dair bilgiler verir. Bu nedenle adayın başvuru sürecinde belirttiği firmalarla iletişime geçilir ve geçmiş iş deneyimine dair bilgiler alınır.
Yerleştirme Sürecinin Adımları Nelerdir?
Mülakat aşaması tamamlandıktan sonra yerleştirme sürecine geçilir. Bu aşamada adaya olumlu yanıt verildikten sonra oryantasyon çalışmalarına başlanır. İşe adapte olmaya yardımcı olan bu süreçte gerekli eğitimler ve tanıtımlar gerçekleştirilir.
Yeni işe alınan personelin uyum süreci, yakından takip edilmeli ve yönetilmelidir. Bu süreçte çalışan yabancılık çekebileceği için gereksinimlerinin göz önünde bulundurulması ve gerekli durumlarda destek sağlanması önemlidir. Aynı zamanda işletmenin hedeflerinin neler olduğu ve işlerin nasıl organize edildiğine dair bilgiler de bu aşamada verilir.
Personel seçme ve yerleştirme sürecinden sonra adaptasyonu kolaylaştırmak için oryantasyon programları uygulanır. Şirket kültürünün tanıtılmasına imkan tanıyan programda aşağıdaki unsurlara yer verilmesi gerekir:
- Kurumun ve departmanların tanıtımını yapmak
- Kurumun beklenti ve hedeflerini çalışana aktarmak
- Personel bağlılığı yaratmak
- Oryantasyon eğitimi ile ilgili ortamı hazırlamak ve katılım sağlayacak kişileri bilgilendirmek
- Süreci raporlamak
Yeni işe başlayan personel için oryantasyon planlaması, insan kaynakları ve yöneticiler tarafından yapılır. Bu süreçte çalışanın iş stresinin azaltılması ve adapte olması amaçlanır. Kurum bünyesine dahil olan personelin oryantasyon sürecindeki soruları yanıtlanır ve davranışları izlenir. Süreç boyunca elde edilen veriler raporlanarak değerlendirilir.
İşe alım sonrası personelin performansı, verimliliği ve iş arkadaşlarıyla uyumu öncelikli olarak gözlemlenir. Hedeflerine ulaşması ve iş kalitesi değerlendirildikten sonra geri bildirim yapılır. Hatalı veya eksik durumlar varsa tespit edilir ve uygun şekilde belirtilir. Bununla birlikte iş konusunda motive edecek geri bildirimler de verilir.
Seçme ve Yerleştirme Sürecinde Kullanılan Yöntemler ve Araçlar Nelerdir?
Personel seçme ve yerleştirme sürecinde doğru adayı belirlemek için psikometrik testler ve yetkinlik bazlı mülakatlar kullanılır. Başvuru döneminde ATS (Applicant Tracking System), işe alım sürecini hızlandıran bir araç olarak tercih edilir.
Psikometrik testler ve yetkinlik bazlı mülakatlar, özel görüşme teknikleridir. Psikometrik testler, adayın bilişsel becerilerini ve kişisel özelliklerini ölçer. Bu nedenle adayın iş pozisyonuna uygunluğunu değerlendirmek için kullanılır. Yetkinlik bazlı mülakat ise İK uzmanları tarafından en çok kullanılan yöntemlerden olup adayın takım çalışması, sorumluluk & risk alma ve problem çözme becerilerini değerlendirir.
İnsan kaynakları yazılımları, firmanın gereksinimlerine göre özelleştirilerek seçilir. Yazılımların kurulumundan sonra İK ekibi, çalışan bilgilerini ve performans değerlendirmelerini sisteme girer. Bu kaynakların amacı, verileri objektif bir şekilde değerlendirerek raporlama sunmak ve insan kaynaklarına yardımcı olmaktır. Aynı zamanda ATS (Applicant Tracking System), iş ilanlarının oluşturulmasından itibaren adayların başvuru süreçlerini yakından takip eder. Başvuruları anahtar kelimelere göre otomatik olarak filtreleyen sistem, en uygun kişileri listeler. Ayrıca ATS, mülakat planlama aşamasında da yardımcı olur.
Dijitalleşmenin Çalışan Seçme ve Yerleştirme Sürecine Etkisi Nedir?
Personel seçme ve yerleştirme sürecinde dijitalleşmenin etkisiyle çeşitli yenilikçi ve teknolojik sistemler kullanılmaya başlamıştır. İlgili araçlar, doğru adaya ulaşma konusunda kolaylık sağlamanın yanı sıra zamanın daha verimli kullanılmasını ve objektif değerlendirme yapmayı mümkün kılar. Dijitalleşme, daha geniş bilgi havuzu olanağı tanıdığı için yerel ve global çapta hedef kişilere erişmek daha kolaydır.
Dijitalleşmenin diğer bir önemli etkisi ise veri analizleriyle adayların beceri, yetkinlik ve iş deneyimleri gibi unsurlarını objektif bir şekilde değerlendirmesidir. Bununla birlikte dijital araçlar, mülakat süreçlerini de değişime uğratmıştır. Geleneksel (yüz yüze) yapılan görüşmelerin yerini alan video ve çevrim içi değerlendirme araçları, adaylara daha rahat ve her yerden erişilebilir bir ortam sunar.
Dijitalleşmenin en önemli etkilerinden biri, yüz yüze mülakatların yerini çevrim içi görüşmelerin almasıdır. Zamandan kazandıran ve firma maliyetlerini azaltan yaklaşım; video görüşmeleri, e-posta dönüşleri ve telefon görüşmeleri gibi dijital araçlarla sağlanır. Çevrim içi araçların kullanımı ise yalnızca internet ve bazı ekipmanlar gerektirir.
Zoom, Skype ve Google Meetings iş dünyasında mülakat sürecinde en çok kullanılan video görüşme araçlarıdır. Seçilen adaylarla, belirlenen tarih ve saat içinde ilgili araçlardan biri üzerinden görüşme sağlanır.
Sosyal medya ve iş ilanı platformları, hedef profesyonellere ulaşmak ve marka bilinirliğini artırmak için özel filtreleme araçları sunar. Linkedin ve Indeed gibi iş ilanı platformlarının etkili kullanılması içinse hem ilan hem de şirket hakkındaki bilgilerin açıklayıcı olması gerekir. Bunun için firma sayfası optimizasyonu ve profil güncellemeleri yapılmalıdır.
Twitter’da, sektöre ve işe uygun hashtagler kullanılarak görünürlüğü artırmak mümkündür. Instagram üzerinde ise firmanın iş koşullarına dair özgün görseller tasarlanmalı ve kısa videolarla daha ilgi çekici bir izlenim yaratılmalıdır. Facebook’ta da şirkete ve iş tanımına dair kapsamlı açıklamalara yer verilmesi gerekir. Aynı zamanda iş ilanı özelliği sayesinde daha nitelikli adaylara ulaşılabilir.
Çalışan Seçme ve Yerleştirme Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar Nelerdir?
Personel seçme ve yerleştirme sürecinin en zor aşaması, iş tanımına uygun nitelikli adayı bulmaktır. Aday seçme döneminde yapılan yanlış değerlendirmeler, doğru kişiye ulaşmayı zorlaştırır. Aynı zamanda başvuru ve değerlendirme süreçlerinin uzaması, şirket itibarını zedeler. Karşılaşılan zorluklardan bir diğeri ise adayların CV ve referanslarında yanlış bilgiler vererek yanıltıcı yönlendirmeler yapmasıdır. Doğru değerlendirmeyi zorlaştıran bu unsurlar aynı zamanda işe alım sürecini de uzatır.
Çalışan Seçme ve Yerleştirme Hizmeti Nasıl Alınır?
İnsan kaynakları yönetimi personel bulma ve seçme hizmeti almak, profesyonel hayatta daha doğru kararların alınmasını mümkün kılar. Aynı zamanda uygun adayların belirlenmesinde de uzman bir destek sunar. Hem işletme hem de adaylar için işe alım süreçlerini verimli bir şekilde yöneten Astera, profesyonel bir çözüm ortağı olarak personel seçme ve yerleştirme hizmeti verir.
Astera, İstanbul merkezli bir İK danışmanlık firması olup Türkiye genelinde işe alım süreçlerinde uzman bir destek verir. Bununla birlikte kariyer planlaması, liderlik gelişimi ve yetenek yönetimi gibi konularda da profesyonel eğitimlere ev sahipliği yapar. Sizler de şirketinizin ihtiyacı olan hizmetler hakkında kapsamlı bilgileri Astera ile iletişime geçerek öğrenebilirsiniz.
